W dniu 16 czerwca 2011 r. Jego Ekscelencja Yuichi Kusumoto Ambasador Japonii w Polsce otworzył cykl wykładów o Japonii. W cyklu trwającym od czerwca 2011 r. do lutego 2012 r. przewidziane są wystąpienia znanych polskich ekspertów specjalizujących się w dziedzinie historii, kultury, religii i społeczeństwa Japonii, w tym między innymi w odniesieniu do ceremonii parzenia herbaty, pielęgnacji drzewek bonsai, popkultury, czy filmu japońskiego.
Pierwszy wykład dotyczył aktualnej sytuacji po trzęsieniu ziemi w Japonii i został wygłoszony osobiście przez Ambasadora Japonii w Polsce. Ambasador mówił m.in. o odbudowie kraju po marcowym trzęsieniu ziemi, japońskim systemie wartości oraz wyzwaniach na przyszłość. Spotkanie, które cieszyło się ogromnym zainteresowaniem, odbyło w Wydziale Informacji i Kultury Ambasady Japonii w Warszawie. W spotkaniu licznie uczestniczyli także członkowie JAAP.
Na zdjęciu obok: Jego Ekscelencja Yuichi Kusumoto Ambasador Japonii w Polsce podczas wykładu w dniu 16 czerwca 2011 r. (foto: JAAP).
Pan Ambasador podkreślił, że wielkie trzęsienie ziemi i tsunami, które miało miejsce w marcu 2011 r. było najsilniejsze w nowożytnej historii Japonii. Największe zniszczenia wystąpiły w regionie Tohoku – w północno-wschodniej części Japonii.
Po trzech miesiącach od trzęsienia ziemi, działania ratunkowe i naprawcze postępują sprawnie i rozpoczęto już proces odbudowy kraju. Wg opracowywanych planów, region Tohoku zostanie zbudowany na nowo w harmonii z piękną przyrodą i życzliwym społeczeństwem. Powstał także plan likwidacji skutków awarii elektrowni atomowej w Fukushimie oraz jak najszybszego powrotu ludzi do swoich domów znajdujących się wokół elektrowni, którzy aktualnie są ewakuowani. Na miejscu uszkodzonej elektrowni trwają bez przerwy prace naprawcze. Pracuje tam ponad 1 tysiąc specjalistów przez 24 godziny na dobę. Pan Ambasador wyraził nadzieję, że prace nad odbudową kraju pomogą ożywić gospodarkę Japonii, która od kilku lat znajduje się w trudnej sytuacji.
Z dumą podkreślił także, że Japończycy pomimo najsilniejszego w ich życiu trzęsienia ziemi, zachowywali się spokojnie i byli bardzo opanowani. Być może wiąże się to ze sposobem myślenia Japończyków, którzy godzą się z przeznaczeniem w obliczu katastrofy. Siłą Japończyków było również docenienie znaczenia więzi międzyludzkich – zarówno w ramach rodziny, firmy jak i całego narodu oraz niesienie sobie nawzajem pomocy.
W tych trudnych momentach bardzo dużą rolę odegrała Rodzina Cesarska. Kilka dni po trzęsieniu ziemi Jego Cesarska Mość Cesarz Akihito wystąpił w telewizji z Orędziem do Narodu i podnosił poszkodowanych na duchu. Miało to miejsce po raz pierwszy w historii Japonii.
Na zdjęciu: Jego Cesarska Mość Cesarz Akihito podczas historycznego Orędzia do Narodu w związku z tragicznym trzęsieniem ziemi, jakie nawiedziło Japonię 11 marca 2011 r. (foto: The Imperial Household Agency).
Para Cesarska odwiedziła także wszystkie schroniska, w których przebywają ludzie pozbawieni dachu nad głową w wyniku wielkiego trzęsienia ziemi i tsunami. Podczas tych wizyt Ich Cesarskie Moście, Cesarz Akihito i Cesarzowa Michiko rozmawiali z każdą przebywającą tam osobą, mocno dodając otuchy poszkodowanym.
Japonia doceniła także różne formy wsparcia, które napłynęły z całego świata.
Zdaniem Ambasadora Japonii w Polsce, to silne trzęsienie ziemi i tsunami miało wielki wpływ na uczucia Japończyków i ich sposób myślenia. Dodało też dużo nowej energii do odbudowy i zmiany kraju na lepsze.
Od jakiegoś czasu Japończycy odczuwali spory niepokój związany ze zmianami, jakie dokonywały się w samej Japonii oraz w otoczeniu zewnętrznym wyspy. Od II wojny światowej Japończycy wkładali ogromny wysiłek – z dużym sukcesem – w rozwój gospodarczy kraju. Ostatnie dwie dekady charakteryzowały się jednak spowolnieniem wzrostu gospodarczego. Dodatkową przyczyną niepokoju było starzejące się społeczeństwo i coraz mniejszy przyrost naturalny oraz związane z tym rozmaite problemy. Zmiana rządu, dokonana dwa lata temu, i zapowiadane zmiany w polityce kraju nie przyniosły jeszcze widocznych efektów dla społeczeństwa i odczuwalnej poprawy sytuacji. Przeżycia związane z trzęsieniem ziemi i tsunami spowodowały, że Japończycy przypomnieli sobie dawne, rdzenne wartości.
System wartości Japończyków jest bardzo skomplikowany. Wpływa na niego wiele czynników. Wykształcił się on w ciągu wielowiekowej historii i rdzennej kultury Japonii, liczącej 10 tysięcy lat. Podstawą tych wartości jest duch harmonii. Jest to wartość unikalna, charakterystyczna tylko dla Japończyków. Duży wpływ na system wartości Japończyków miał także kodeks samurajów i dążenie do życia ze spokojnym sercem, w ciągłej harmonii, z pełną gotowością w każdej chwili na śmierć. Dzięki tym wartościom, Japończycy w obliczu kataklizmu i ogromnych zniszczeń, potrafili pogodzić się z tym i zachować spokój – bo nie było innego wyjścia. Dodatkowo, pozytywne oddziaływanie na zachowanie Japończyków w obliczu tragedii miały czynniki religijne związane z shinto i buddyzmem.
Niewątpliwie, silne trzęsienie ziemi uświadomiło Japończykom potrzebę powrotu do tradycyjnych wartości japońskich, zagubionych w trakcie powojennej gonitwy o szybki rozwój gospodarczy i dobra materialne – na wzór zachodni. Tsunami uświadomiło wszystkim, że człowiek jest niczym wobec potężnych sił przyrody, a efekty rozwoju gospodarczego i dążenia do posiadania coraz więcej i więcej, mogą być szybko unicestwione.
Zrodziło to potrzebę budowy nowego społeczeństwa i nowego modelu politycznego Japonii, bazującego na rdzennych wartościach Japończyków: życzliwości, wyrozumiałości, zaufaniu do drugiego człowieka, niesieniu sobie nawzajem pomocy, umiaru we wszystkim i docenianiu tego, co się już posiada, życiu w zgodzie z naturą.
Japonia che także dzielić się ze światem swoimi wartościami i dorobkiem kulturalnym w większym niż dotychczas zakresie.
Na zdjęciu: licznie przybyli goście podczas wykładu Jego Ekscelencji Yuichi Kusumoto Ambasadora Japonii w Polsce w dniu 16 czerwca 2011 r. w Warszawie (foto: Ambasada Japonii w Polsce).
Po wykładzie wywiązała się niezwykle interesująca i długa dyskusja.
Autor: dr Wacława Wojtala