W dniu 15 lipca 2010 r. w Ambasadzie Japonii w Warszawie odbyło się spotkanie z unikalnym światem japońskiego teatru nō, w którym uczestniczyli również członkowie naszego Stowarzyszenia. W tajemnicze piękno japońskiej sztuki wprowadzili nas Państwo Jakub Karpoluk i Yōko Fujii-Karpoluk – członkowie grupy Ryokurankai, uczniowie mistrza Akiry Matsui, aktora shite ze szkoły Kita.
Państwo Yōko Fujii-Karpoluk i Jakub Karpoluk prowadzący warsztaty teatru nō w Wydziale Informacji i Kultury Ambasady Japonii w Polsce w dniu 15 lipca 2010 r. (foto: JAAP)
Teatr nō jest najstarszą, bo 600-letnią formą japońskiego teatru. Teatr nō praktycznie bez większych zmian zachował kostiumy, scenografię, tematykę do czasów nam współczesnych. Charakteryzuje się niezwykłą subtelnością wyrazu i wyrafinowaną symboliką. Treścią dramatów nie jest konflikt między postaciami, ale konflikt rozgrywający się w bohaterze. Artyści nō rozpoczynają naukę będąc dziećmi, uczą ich biologiczni, bądź przybrani ojcowie, zawód i kunszt podlegają bowiem dziedziczeniu w obrębie rodu. Trening trwa przez całe życie. Bardzo ważną rolę w teatrze nō odgrywają maski. Aktor przy ich pomocy wyraża szereg uczuć. Maski przedstawiają moment intensywnych emocji, których doznaje postać. Odzwierciedlają różne stany emocjonalne człowieka: gniew, smutek, radość, zazdrość. Istnieje kilka kategorii masek, które są przyporządkowane do określonych ról w około 250 klasycznych dramatach nō. Są to maski: starców, młodych mężczyzn, bóstw i mściwych duchów, itp.
Niezwykle ważnym elementem teatru nō jest strój. Starannie wyszyte sploty tkackie przedstawiają kwiaty, ptaki, wachlarze czy figury geometryczne. Zaskakujące są połączenia barw. Kostiumy są dziedziczone w ramach danej szkoły aktorskiej lub w ramach rodziny aktorskiej. Niektóre kostiumy, wciąż używane mogą mieć nawet do 200 lat. Nō jest połączeniem muzyki, poezji, tańca i śpiewu. Przedstawienia teatru nō (z chórem i orkiestrą) odbywają się na scenie osłoniętej dachem. Stałym elementem dekoracyjnym jest rysunek sosny na ścianie w głębi sceny.
Spektakl składa się z kilku sztuk dramatycznych, których treść jest zaczerpnięta z literatury dworskiej i legend (np. opowieści o bogach, demonach, wojownikach). W ostatnich latach nō stało się popularne również poza granicami Japonii, również w Polsce. Liczni studenci przyjeżdżają do Japonii w celu poznawania tego gatunku teatralnego, a techniki i idee reprezentowane przez nō stały się inspiracją dla teatru zarówno w Europie jak i Ameryce.
Prowadzący spotkanie Pan Jakub Karpoluk jest aktorem amatorem – uczniem mistrza Akiry Matsui. Światowej sławy mistrz Akira Matsui kilka razy do roku przebywa w Polsce i cyklicznie prowadzi warsztaty. Kolejny warsztat Teatu nō z mistrzem Akira Matsuim odbędzie się w Warszawie w dniach 16-23 sierpnia 2010 r.
Uczestnicy lipcowego spotkania w Ambasadzie mieli niepowtarzalną okazję nie tylko obejrzenia fragmentów 3 sztuk teatru nō w wykonaniu Państwa Karpoluk ale uczestniczyli także w nauce śpiewu oraz w nauce tańca (Yuya kuse). Było to niezwykłe spotkanie ze światem japońskiej kultury w upalne lipcowe popołudnie w Warszawie.
Na zdjęciach: fragmenty sztuk teatru nō w wykonaniu Państwa Yōko Fujii-Karpoluk i Jakuba Karpoluk (foto: JAAP).