W dniu 4 grudnia 2013 roku, podczas obrad 8. Sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, kuchnia japońska, zwana washoku, została wpisana na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kultury Ludzkości UNESCO. Washoku charakteryzuje użycie świeżych, naturalnych składników oraz silny związek z rodzimą tradycją kulturową.
Washoku – noworoczne tradycje kulinarne w Japonii (źródło: UNESCO).
Szczególne uznanie dla dziedzictwa kultury ludzkości uzyskała kuchnia japońska za wielowiekowe tradycje kulinarne, zwłaszcza noworoczne. Japonia jest drugim po Francji krajem, którego kuchnia narodowa uzyskała status dziedzictwa kulturowego.
Komitet UNESCO docenił rolę kuchni w budowaniu japońskiej tożsamości kulturowej. Podkreślono, że przekazywana z pokolenia na pokolenie, tradycja washoku odgrywa istotną rolę we wzmacnianiu społecznej solidarności wśród Japończyków, zapewniając im poczucie odrębnej tożsamości.
Szczególnie w okresie świątecznym łatwo zaobserwować związki łączące washoku z japońską tradycją kulturową. Nieodzownym elementem celebracji Nowego Roku, które ze względu na rodzinny charakter przypominają polskie święta Bożego Narodzenia, są tradycyjne posiłki noworoczne – osechi ryōri. Składa się na nie wiele charakterystycznych dań, między innymi czarna fasola sojowa czy ikra śledzia, których spożycie ma przynieść szczęście w rozpoczynającym się roku.
Oprócz zalet smakowych i estetycznych, osechi ryōri mają również zalety praktyczne. Potrawy te
pozostają świeże przez kilka dni, a przyrządzone w ostatnich dniach grudnia pozwalają rodzinom japońskim świętować przy wspólnym stole, bez potrzeby częstego zaglądania do kuchni.
Japońskie tradycyjne posiłki noworoczne – osechi ryōri.
Japoński rząd ma nadzieję, że międzynarodowe uznanie dla japońskiej kuchni wywoła wśród młodych Japończyków większe zainteresowanie rodzimą tradycją kulinarną w czasach, gdy jej przetrwaniu zagraża globalizacja nawyków żywieniowych oraz przyspieszenie trybu życia. Washoku, dosyć czasochłonne w przygotowaniu i charakteryzujące się pewną ceremonialnością, często przegrywa rywalizację z daniami kuchni europejskiej i fast foodami.
Washoku – noworoczne tradycje kulinarne w Japonii (źródło: UNESCO).
„Jesteśmy bardzo szczęśliwi” – skomentował decyzję UNESCO premier Japonii Shinzo Abe. – „Mamy zamiar przekazywać zwyczaje japońskiej kuchni kolejnym pokoleniom, jak również zrobić wszystko, by także obcokrajowcy mieli okazję docenić zalety washoku”.
Więcej o washoku na stronie UNESCO.
Źródło: UNESCO, PAP.
Dr Wacława Wojtala